GÖZ, KULAK VE BURUNA YABANCI CİSİM KAÇMASINDA İLK YARDIM

Toz, kömür, böcek ve böcek parçacıkları, torna tezgahlarından sıçrayan metal parçacıklar ve kopan kirpikler göze kaçan yabancı cisimlerdendir. Demir parçacıkları ve ahşap parçaları gözün renkli kısmına (kornea) saplanarak ciddi sorunlara neden olabilir. Göze kaçan yabancı cisimlerin görme kaybına yol açma ihtimali olabileceğinden erken dönemde ilk yardım uygulanmalıdır.

Göze yabancı cisim kaçmasında belirti ve bulgular:

• Gözdeki ağrı veya rahatsızlık hissi
• Kızarıklık
• Gözde sulanma
• Bulanık görme
• Göz kapaklarında ve gözde kaşınma hissi

Göze yabancı cisim kaçmasında ilk yardım:  

• Ellerinizin temiz olduğundan emin olun (göze dokunmadan önce ellerinizi yıkayın).
• Kişinin oturmasını sağlayın.
• Kişinin gözlerini ovalamaması konusunda uyarıda bulunun.
• Gözün içini kontrol etmek için parmaklarla göz kapaklarını açın (alt kapağı aşağı doğru nazikçe çekin)
• Gözün her bölümünü dikkatlice inceleyin.
• Gözü oda sıcaklığında temiz su ile burun tarafından başlayarak dışa doğru yıkayın. Bu işlem sırasında omuzların ıslanmaması için havlu kullanılabilir.
• Diğer göze yıkama suyunun kaçmamasına özen gösterin.
• Yabancı cisim görünmüyorsa ve semptomlar hala devam ediyorsa yabancı cisim üst göz kapağının altında olabilir. Kişiden gözünün üst kirpiklerini tutmasını ve üst göz kapağını alt kapağın üzerine çekmesini isteyin. Alt kirpikler yabancı cismi temizleyebilir.
• Diğer bir yöntemde bir fincan ya da leğen gibi bir nesnenin içine temiz su koyarak gözünü içinde kapatıp açmasını isteyebilirsiniz.
• Toz zerresi gibi yabancı cisimleri görebiliyorsanız temiz ve yumuşak peçete ile gözün renkli kısmına değmeden zıt istikametteki hareketlerle almaya çalışabilirsiniz.
• Göze, göz küresine veya göz bebeğine bir şey yapışmış veya gömülü ise asla çıkarmaya çalışmayın.
• Kişiyi en yakın sağlık kuruluşuna yönlendirin.
• Kişiye yönelik müdahaleniz bittikten sonra ellerinizi sabun ve su ile yıkayın.

Göze yabancı cisim kaçmasında dikkat edilmesi gerekenler:

• Göz asla ovalanmamalı ve kaşınmamalıdır.
• Göze batmış bir yabancı cisme dokunulmamalı ve çıkarılmaya çalışılmamalıdır.

KULAĞA YABANCI CİSİM KAÇMASI

Kulağa yabancı cisim kaçması genellikle çocuklarda sık görülmekle birlikte ileri yaşlarda da görülebilir. Özellikler çocuklar bunu boncuk, oyuncak, düğme şeklindeki pil ve bakliyat gibi farklı nesneleri kulaklarına itmek sureti yaparlar. Bunların dışından kulak temizleme çubuğunun pamuğu ve böceklerde kulağa kaçabilir. Yabancı cisimler genellikle kulakta sıkışır.

Kulağa yabancı cisim kaçmasında belirti ve bulgular:

• Kulakta ağrı ve kaşıntı
• İşitme azlığı veya kaybı
• Kulaktan kan gelmesi
• Sürekli rahatsız edici şekilde ses işitme
• Baş dönmesi
• Bulantı ve kusma hissi

Kulağa yabancı cisim kaçmasında ilk yardım:

• Kişinin sakinleşmesini sağlayın.
• Yabancı cisim tamamen dışarda görünüyorsa ve alabileceğinizden eminseniz içeri doğru ilerletmeden almaya çalışın.
• Kulakta bulunan düğme şeklindeki pili görebiliyorsanız çıkarın. Çıkaramıyorsanız direkt sağlık kuruluşuna yönlendirin.
• Kulakta böcek varsa etkilenen kulak üstte olacak şekilde kulağa ılık su dökün. Bu durumda böcek dışarı çıkabilir.
• Kulaktaki yabancı cisim çıkartılamıyorsa ya da böcek çıkmıyorsa hastayı bir sağlık kuruluşuna yönlendirin.

Kulağa yabancı cisim kaçmasında dikkat edilmesi gerekenler:

• Dış kulak yolunda olan yabancı cismi nasıl çıkaracağınızı bilmiyorsanız ve çıkaracağınızdan emin değilseniz çıkarmaya çalışmayın. Daha derine ilerleterek kulak zarına zarar verebilirsiniz.
• Kulakta bulunan düğme şeklindeki pil üzerine su dökülmemelidir.

BURUNA YABANCI CİSİM KAÇMASI

Genellikle küçük çocukların cisimleri burunlarına itmeleri ile ortaya çıkan bir durumdur. Genellikle tek taraflıdır. Yabancı cisim burunda tıkanıklık ve çıkarılmadığı takdirde ilerleyen süreçte enfeksiyona neden olur. Cismin özelliğine göre burun içerisinde ek yaralanmaya da neden olabilir. Örneğin, keskin bir cisim burun içinde kesiklere neden olurken piller burun içinde yanığa neden olabilir.

Buruna yabancı cisim kaçmasında belirti ve bulgular:

• Burunda ağrı

• Burun akıntısı

• Burunda kötü koku

• Şekil bozukluğu ve şişlik

• Burun kanaması

• Gözlerde yaşarma

• Zor ve gürültülü solunum

Buruna yabancı cisim kaçmasında ilk yardım

• Kişiyi sakinleştirin.

• Solunum sıkıntısı varsa ağızdan sakin bir şekilde nefes almasını söyleyin.

• Bir sağlık kuruluşuna yönlendirin.

Buruna yabancı cisim kaçmasında dikkat edilmesi gerekenler:

• Yabancı cisme dokunulmamalı ve çıkarılmaya çalışılmamalıdır.

• Cımbız, şiş ve tığ gibi aletler cismin daha ileriye gitmesine yol açabileceğinden bunlar burun içerisine sokulmamalıdır

YUTULAN CİSİMLER

Yutulan yabancı cisimde ilk yardım:

• Kişiye güven vererek sakinleştirin.

• Ne yuttuğunu öğrenmeye çalışın.

• Kusmasına izin vermeyin.

• Düğme şeklinde pil yutan kişinin en kısa sürede sağlık kuruluşuna gitmesini sağlayın.

• Piller, sigara koçanları, kozmetikler, ilaçlar, zehirli bitkiler, zehirli meyveler, keskin nesneler yutması durumunda veya kişi, mide ağrısı, ağrılı veya kanlı dışkılamadan şikâyet ediyorsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurması sağlanmalıdır.