BOĞULMALARDA İLK YARDIM

BOĞULMA NEDİR?

Boğulma, su/sıvıya dalma ya da batma nedeniyle solunum bozukluğu yaşanması veya sürecin ölüm ile sonlanmasıdır. Bu tanım, vücut sıvıları (örneğin; kusmuk, tükürük) hariç tüm sıvı türlerini içerir. Boğulmanın meydana gelebilmesi için kişinin yüzü (ağız ve burun) su/sıvıya batmalı veya su/sıvıyla örtülmelidir. Boğulma süreçleri; sudan kurtulmuş, ölümcül olmayan boğulma ve ölümcül boğulma şeklinde sonlanabilir.

• Sudan kurtulmuş: Suda dalma ya da batma durumunda solunumla ilgili bir bulgu oluşmaz ise ‘’sudan kurtulmuş’’ denir ve bu bir boğulma değildir.

• Ölümcül olmayan boğulma: Hasta herhangi bir zamanda kurtarılırsa boğulma süreci durur ve buna “ölümcül olmayan boğulma” denir.

• Ölümcül boğulma: Boğulmaya bağlı herhangi bir zamanda ölüm olur ise ‘’ölümcül boğulma’’ denir.

Islak boğulma, kuru boğulma, aktif boğulma, pasif boğulma, sessiz boğulma ve ikincil boğulma terimleri ise artık kullanılmamaktadır.

BOĞULMA İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ:

• Erkek cinsiyet
• 14 yaşından küçük olma
• Riskli davranışlarda bulunma
• Düşük sosyoekonomik düzey
• Eğitim ve güvenlik kontrol eksikliği
• Alkol kullanımı
• Eşlik eden nörolojik veya kardiyak hastalıklar

BOĞULMA NEDENLERİ:

• Yetişkinlerde: Kan şekerinde düşme, bayılma, travma (yaralanma), kazalar, kalp ritim bozuklukları, alkol kullanımı, sara nöbeti, aşırı harekete bağlı yorulma, kas krampları, intihar
• Çocuklarda: Kova, tuvalet ya da küvete düşme gibi ev kazalar

BOĞULMANIN VÜCUTTA OLUŞTURDUĞU ETKİLER:

Solunum sistemi vücudumuz için gerekli oksijeni havadan alıp hücrelerimize iletir. Oksijenin kullanımı sonucunda ortaya çıkan karbondioksit ise hücrelerden alınıp akciğerlerimiz aracılığıyla havaya verilir. Akciğerlerde bu işlemin tam olarak gerçekleştirilebilmesi için oksijen ve karbondioksit değişiminin yapıldığı alveol adı verilen hava keseciklerinin sağlam olması gereklidir. Ancak boğulma sırasında alveoller içine sıvı geçişi solunum işlevinin bozulmasına neden olacağından, vücudumuz için gerekli oksijenin dokularımıza iletilmesi gerçekleşemez. Bu durum özellikle beyin ve kalp gibi hayati önem taşıyan organların fonksiyonlarının etkilenmesine neden olur. Beyin hücreleri oksijensizliğe 4-6 dakika, kalp hücreleri ise 30 dakika kadar dayanabilir. Boğulma vakalarında hızlı ve etkin Temel Yaşam Desteği, ortaya çıkması muhtemel kalıcı hücre hasarlarını önleyebilir. Boğulma esnasında soluk borusunun üst kısmı kasılarak fazla miktarda su/sıvının akciğerlere girişini önler. Ancak bu esnada su/sıvının büyük bir kısmı yutulur. Sonuç olarak hastaların %60’ı olay sonrası kusar ve bu sırada mide içeriğinin akciğerlere kaçması solunum işlevinin daha fazla hasar görmesine neden olabilir.

BOĞULMA BELİRTİ VE BULGULARI:

• Ağız ve burundan köpük gelmesi
• Soluk alıp vermede güçlük
• Gürültülü, hızlı ve derin nefes alıp verme
• Solunumun tamamen durması
• Bilinç durumunda değişiklik ya da bilincin tamamen kapanması
• Nabzın yavaşlaması ya da tamamen durması
• Soğuk ve soluk cilt
• Kulak, burun, dudak ve tırnak gibi vücudun uç kısımlarında morarma

BOĞULMALARDAKİ İLK YARDIM UYGULAMA BASAMAKLARI:

Olay yerinin güvenli olduğundan emin olun.

Boğulma tehlikesi olmadığından emin olun.

Tek başınaysanız bağırın veya yardım çağırın ancak hasta/yaralıyı yalnız bırakmayın. Olay yerindeki bir kişiden 112 acil yardım numarasını aramasını isteyin ve yardım isteyip istenmediğinden emin olmak için de geri dönmesini söyleyin.

Sudan çıkarma: Boğulmakta olan kişiyi sudan hızlı ve güvenli bir şekilde çıkarın, ancak bunu yaparken kendinizi herhangi bir şekilde tehlikeye atmayın.

Su içinde kurtarma: Eğer yeterli bir eğitim ve deneyiminiz varsa boğulmakta olan kişiye daha suyun içindeyken solunum desteği verin. Su içindeyken yapılan bu uygulama kişinin hayatta kalma şansını artırır. Ancak solunum desteği veya kişinin solunum desteği verilmeden mümkün olduğunca çabuk kıyıya getirilmesi arasındaki karar; boğulmakta olan kişinin vereceği yanıt, denizdeki koşullar, kıyıya uzaklık, destek ekibi ve kurtarma botunun varlığı gibi birçok faktöre bağlıdır.

Sudan çıkarıldıktan sonra:

1.Kişi nefes alıyorsa;

• Derlenme pozisyonuna getirin.
• Sıcak tutmak için bir battaniye veya ceketle örtün.
• Yalnız bırakmayın ve gözlemlemeye devam edin.

2.Kişinin nefes alıp vermesi normal değilse ya da hiç nefes almıyorsa:

• Boğulma nedenlerini ortadan kaldırın.
• Eğer kişi sırt üstü değilse, sırt üstü döndürün.
• Kişinin yanına diz çökün.
• Temel Yaşam Desteğine başlayın

Oksijen kullanımı: Normalde ortamda oksijen her zaman bulunmadığından ilk yardımcıdan oksijen vermesi beklenmez. Ancak, ortamda oksijen mevcutsa boğulma sürecinin erken evrelerinde kurtarılan kişiye ilk yardımcının oksijen vermesi önerilmektedir.